Begrijpend lezen oefenen

Begrijpend lezen oefenen is zeker zinvol. Begrijpend lezen betekent dat je “leest met begrip”, oftewel de betekenis uit de tekst kunt halen als ook de bedoeling van de auteur. Het vak begrijpend lezen is op veel scholen in taal geïntegreerd, maar er zijn ook specifieke lesmethodes om het begrijpend lezen onder de knie te krijgen, zoals Grip op Lezen en Nieuwsbegrip.

Vaak wordt gezegd dat begrijpend lezen verbeterd door gewoon veel te lezen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want veel kinderen lezen helemaal niet graag en ook maakt het verschil wat voor soort teksten je leest om ze te begrijpen.

In dit artikel leggen we je uit hoe jij begrijpend lezen met je kind optimaal kan oefenen. We bespreken per leerjaar kort wat er aan begrijpend lezen gebeurt en geven je enkele werkbladen voor begrijpend lezen cadeau.

Verschil begrijpend lezen en technisch lezen

Om te beginnen is het goed om te beseffen dat er een verschil is tussen begrijpend lezen en technisch lezen.

Technisch lezen is de eerste vaardigheid op het gebied van lezen die kinderen geleerd krijgen. Dit gebeurt in groep 3 en betreft de koppeling van tekens naar klanken. Een kind dat technisch kan lezen is in staat om letters om te zetten in klanken. Het gaat hier dus echt om de techniek. In groep 3 wordt begonnen met woordjes van één of twee lettergrepen, zoals “roos”, “maan” en “vis” en vervolgens wordt dit uitgebouwd. Veel ouders vinden het knap dat een leerkracht in groep 3 erin slaagt een kind binnen een vier maaneden te leren lezen.

Begrijpend lezen kan pas plaatsvinden als het technisch lezen onder controle is. Bij begrijpend lezen gaat het niet meer om het vertalen van klanken naar woorden, maar om diverse strategieën om de tekst te vertalen. Zo kunnen kinderen vragen over de inhoud van de tekst beantwoorden, maar ook kunnen ze de diepere betekenis achterhalen. Zoals welk doel de schrijver met de tekst kan hebben, wat het doel is van de tekst en wat voor type tekst het betreft.

Experts over begrijpend lezen

Jos Cöp en Kees Vernooij zijn specialisten taal en lezen. In dit filmpje zetten zij de belangrijkste punten voor begrijpend lezen in de 21^e eeuw op een rijtje.

Cito-toetsen begrijpend lezen

Ieder jaar worden de Cito-toetsen afgenomen. In elke groep vindt tweemaal per jaar een reeks Cito-toetsen plaats. Het gaat dan om de vakken technisch lezen, rekenen, spelling, woordenschat en begrijpend lezen.

Op de Cito-toetsen voor begrijpend lezen wordt per jaar gekeken wat een kind beheerst en in hoeverre er vooruitgang is. De eerste toetsen voor begrijpend lezen worden in groep 4 afgenomen.

Begrijpend lezen bij andere vakken

Er zijn veel vragen over de Cito-toetsen voor rekenen en begrijpend lezen. In principe zou je zeggen dat die twee weinig met elkaar te maken hoeven te hebben. Dat is echter niet het geval. Begrijpend lezen komt ook op de Cito-toets van rekenen terug! Zo worden er veel redactiesommen in de Cito-toetsen opgenomen (ook in de Eindtoetsen van groep 8!) en moeten kinderen een som echt goed lezen om überhaupt de vraag goed te kunnen filteren.

Het gaat vaak fout bij kinderen die niet goed lezen, zoals bij een som als deze:

Monique koopt een jurk van € 60. Bij de kassa krijgt ze 15% korting. Hoeveel euro moet zij betalen?

Een kind dat goed kan begrijpend lezen, zal doorhebben dat de 15% eerst berekend moet worden van de € 60 en dan van het totaal af moet en zo op het goede antwoord € 51 uitkomen, terwijl een kind dat niet goed leest, stopt bij 15% van € 60 uitrekenen en het antwoord € 9 geeft. Wie goed kan lezen had deze vraag goed kunnen hebben.

Gek genoeg heeft deze som dus weinig te maken met rekenvaardigheden, maar meer nog met begrijpend lezen…

AVI lezen

Zoals gezegd is technisch lezen een voorwaarde om aan begrijpend lezen toe te komen. AVI (Analyse van Individualiseringsvormen)-lezen is daarbij van groot belang. Als je als ouder het AVI-lezen stimuleert, bouw je al mee aan een sterke basis voor het latere begrijpend lezen.

Op de basisschool begint het technisch en aanvankelijk lezen in groep 3. Verreweg de meeste scholen (ruim 80%) maakt daarbij gebruik van de methode Veilig Leren Lezen van Zwijsen.

Veilig leren lezen

Veilig Leren Lezen is de bekendste en meest gebruikte methode om kinderen te leren lezen. Deze methode gaat al vele jaren mee en kent intussen meerdere versies. De meest recente versie is de KIM-versie, waarbij de laatste wetenschappelijke inzichten een grote rol spelen. Ruim 4.000 Nederlandse basisscholen werken al met deze versie van Veilig Leren Lezen.

Waarom is Veilig Leren Lezen zo’n prettige en fijne methode? De belangrijkste redenen dat scholen voor Veilig Leren Lezen kiezen zetten we voor je op een rijtje:

• Klanken en letters komen in verschillende woordcombinaties voor (waardoor het lezen echt als vaardigheid wordt aangeleerd en kinderen gedwongen worden te lezen, in plaats van goed woordbeelden te onthouden).
• Er wordt gebruik gemaakt van een automatiseerlijn. Hierdoor lezen kinderen vlotter en kunnen ze sneller hele woorden en zinnen lezen.
• Letters worden aangeleerd door te luisteren, te kijken, te schrijven, te voelen en te ordenen. Door deze verscheidenheid aan aanbiedingen wordt het makkelijker om letters te onthouden.
• Er is een lijn geïntegreerd om ook aan woordenschat te werken. Woordenschat is een moeilijk vak waar veel basisscholen tegenaan lopen. In Veilig Leren Lezen worden nieuwe woorden aangeleerd.
• Ook spelling is geïntegreerd in Veilig Leren Lezen, waardoor de methode breed in te zetten is.

Veilig Leren Lezen sluit dan ook om meerdere redenen heel goed aan op het begrijpend lezen dat vanaf groep 3 begint.

Begrijpend lezen door de jaren heen

Vanaf groep 3 leren kinderen begrijpend lezen op de basisschool. We hebben de informatie over begrijpend lezen per groep geclusterd. Hieronder kun je een keuze maken.

• Begrijpend lezen groep 3
• Begrijpend lezen groep 4
• Begrijpend lezen groep 5
• Begrijpend lezen groep 6
• Begrijpend lezen groep 7
• Begrijpend lezen groep 8

Begrijpend lezen oefenen

Wil je kennismaken met ons oefenmateriaal? Download dan de gratis freemiums. We hebben er twee. Eentje dat je kennis laat maken met het begrijpend lezen oefenmateriaal voor groep 3, 4 en 5 en eentje voor groep 6, 7 en 8.