100 tips om de leesmotivatie te vergroten

Leesmotivatie. Veel scholen lopen er tegenaan. Hoe krijg je leerlingen weer aan het lezen? En hoe zorg je ervoor dat ze plezier hebben in lezen?

Lezen is belangrijk. Het is van essentieel belang om je te kunnen redden in een maatschappij die uitgaat van het geschreven woord. Niet kunnen lezen levert vroeg of laat een achterstand op die zich maar moeilijk in laat halen. Niet voor niets dat veel scholen de noodklok luiden en op zoek zijn om leesmotivatie te verbeteren.

Wij helpen je met maar liefst 100 tips om leesmotivatie te vergroten en het plezier in lezen toe te laten nemen.

Lezen, lezen, lezen

Er is, om te beginnen, geen tip die de lading zo goed dekt als: lezen. Wie beter wil worden in lezen en plezier wil krijgen en houden in lezen, zal moeten lezen. Hoe leuk andere activiteiten ook zijn, ze spelen zich vaak ‘rondom’ het lezen af. Leerlingen zijn dus niet actief aan het lezen. De eerste tips doen dat wel en zijn meteen ook de belangrijkste tips.

1. Leestijd inplannen (elke dag minstens 15 minuten echt aan het lezen zijn)
2. Leeskring starten: vorm leesgroepen waarin leerlingen samen hetzelfde boek lezen en bespreken
3. Lezen voor plezier is boeken lezen die kinderen leuk vinden (laat ze dus zeker zelf hun boeken kiezen)
4. Leeswedstrijden: Organiseer competities om het meeste aantal boeken te lezen.
5. Leesbuddy’s: Koppel oudere leerlingen aan jongere om samen te lezen.
6. Lezen met ouders: Betrek ouders bij het leesproces door leesavonden te organiseren.
7. Lezen in de buitenlucht: Verplaats de leesactiviteiten naar buiten.
8. Leesmarathons: Organiseer evenementen waar leerlingen lange tijd achter elkaar lezen.
9. Lezen als beloning: Gebruik leestijd als een beloning voor goed gedrag of goede prestaties.
10. Lezen tijdens pauzes: Stimuleer lezen tijdens pauzes of lunch.
11. Lezen als ochtendritueel: Begin de dag met een paar minuten lezen.
12. Lezen tijdens reizen: Moedig het lezen aan tijdens bus- of treinreizen.

Leesmotivatie

Niet ieder kind zal snel te porren zijn een boek te pakken. Om die kinderen over de drempel heen te tillen, moet je creatief zijn. Onderstaande ideeën geven sturing om de moeilijke lezers ook in verbinding te brengen met boeken.

13. Leesspelletjes: Gebruik spellen om lezen leuker te maken.
14. Interactieve leeskaarten maken: Laat leerlingen een kaart maken met vragen en gedachten over hun boek.
15. Korte verhalen: Begin met korte verhalen om leerlingen snel te laten genieten van succes.
16. Boekenbingo: Maak een bingokaart met verschillende leesopdrachten.
17. Boekencollecties aanleggen: Laat leerlingen hun eigen boekencollecties samenstellen.
18. Leesfotowedstrijd: Organiseer een wedstrijd voor de beste leesfoto.
19. Leesmaatjes voor volwassenen: Koppel leerlingen aan volwassen leesmaatjes.

Inrichting van je klas/ school

Aan een tafeltje zitten lezen kan, maar het is natuurlijk veel leuker om te lezen in een aantrekkelijke en voor lezen ingerichte ruimte. Kijk of er budget is voor je klas of voor de school en besteed aandacht aan de inrichting.

20. Leeskussens: Geef leerlingen kussens om comfortabel te lezen.
21. Leestent: Creëer een leeshoek in de vorm van een tent voor een avontuurlijke leeservaring.
22. Boekenkast in de klas: Zorg voor een goed gevulde boekenkast in de klas.
23. Boekenkasten in de gangen: Plaats boekenkasten in de schoolgangen.

Aanbod

Als je wil dat er gelezen wordt, moet er een aanbod van boeken zijn. Liefst zo divers en uiteenlopend mogelijk. Beperk je ook niet tot enkel de literatuur voor kinderen, want sommige kinderen zijn gewoon al toe aan boeken voor volwassenen of young adults.

24. Diverse boeken aanbieden: Zorg voor een breed scala aan genres en thema’s.
25. Gepersonaliseerde boekaanbevelingen: Geef elke leerling op maat gemaakte boekentips.
26. Boekenrondes: Laat leerlingen hun boeken ruilen met elkaar.
27. Bouw een gezellige leeshoek: Creëer een comfortabele ruimte om te lezen.
28. Graphic novels: Gebruik strips en graphic novels om interesse te wekken.
29. Beroemde boeken: Introduceer klassieke en bekende boeken.
30. Leesprentenboeken: Gebruik prentenboeken voor jongere leerlingen.
31. Leesschema’s: Maak persoonlijke leesschema’s voor leerlingen.
32. Lees-apps: Gebruik educatieve lees-apps om het lezen leuker te maken.
33. Boekenabonnementen: Maak gebruik van boekenabonnementen voor een constante stroom van nieuwe boeken.
34. Dagboek lezen: Laat leerlingen dagboeken van bekende personen lezen.
35. Leeshoek in de bibliotheek: Richt een speciale leeshoek in de schoolbibliotheek in.
36. Boeken met verschillende perspectieven: Lees boeken met diverse perspectieven en culturen.

Activiteiten rondom boeken

Nogmaals: als je wil dat kinderen meer plezier hebben in lezen, is lezen zelf de belangrijkste activiteit. Maar om het lezen te stimuleren en voor wat afwisseling te zorgen, zijn er genoeg activiteiten te bedenken die het lezen kunnen bevorderen.

37. Boekbesprekingen organiseren: Laat leerlingen boeken aan elkaar voorstellen.
38. Boekuitdagingen organiseren: Daag leerlingen uit om een bepaald aantal boeken per jaar te lezen.
39. Boekprojecten: Laat leerlingen creatieve projecten maken rond hun favoriete boeken.
40. Boekenclub: Richt een boekenclub op waar leerlingen samen boeken lezen en bespreken.
41. Boekmarkten: Laat leerlingen boeken verkopen en ruilen.
42. Boekverslagen op alternatieve manieren: Laat leerlingen boekverslagen maken via video’s of presentaties.
43. Literatuurquizzen: Organiseer quizzen gebaseerd op boeken die zijn gelezen.
44. Boekwisseldagen: Organiseer dagen waarop leerlingen boeken met elkaar kunnen ruilen.
45. Boek-van-de-week: Introduceer elke week een nieuw boek aan de klas.
46. Boekbeurten: Geef leerlingen de beurt om een boek te presenteren.
47. Boektrailers bekijken: Bekijk boektrailers om interesse te wekken.
48. Leesuitdagingen met een thema: Organiseer thema-uitdagingen, zoals “lezen over dieren” of “lezen over andere culturen”.
49. Lees-uitwisseling: Organiseer lees-uitwisselingen met andere scholen.
50. Lezen en sporten: Combineer lezen met sportactiviteiten.
51. Boek-tochten: Maak speurtochten gebaseerd op boeken.
52. Leesthemaweken: Organiseer weken rond een bepaald thema of genre.
53. Leesmaatjes met oudere kinderen: Koppel jongere kinderen aan oudere leerlingen.
54. Boekenroulette: Laat leerlingen willekeurig een boek kiezen om te lezen.
55. Boekeninzamelingen: Organiseer inzamelingen voor nieuwe boeken.
56. Lezen in het donker: Organiseer leesmomenten in het donker met zaklampen.

Competitie

Niet elke leerkracht is er een voorstander van, maar toch kan competitie een goed middel zijn om kinderen aan het lezen te krijgen en te houden. Zeker wie bekend is met de Jongenscode (die overigens niet alleen voor jongens geldt), zal zich erin herkennen dat competitie voor veel kinderen een heerlijke werkvorm is.

57. Leesuitdagingen met beloningen: Geef prijzen voor het voltooien van leesuitdagingen.
58. Leescompetities tussen klassen: Organiseer wedstrijden tussen verschillende klassen.
59. Boekenwurm van de maand: Geef elke maand een prijs aan de meest enthousiaste lezer.

Voorlezen en samen lezen

Onderzoek toont aan dat kinderen die voorgelezen zijn als baby (en zelfs nog voor ze geboren werden) makkelijker een boek pakken dan kinderen bij wie dat niet is gebeurd. Voorlezen loont sowieso, net als samenlezen. Hoe je het aankleedt? Daar zijn verschillende manieren voor.

60. Voorleesmomenten: Reserveer tijd waarin leerkrachten voorlezen aan de klas.
61. Boekengesprekken: Stimuleer discussies over boeken.
62. Gastlezers uitnodigen: Nodig bekende mensen uit om voor te lezen.
63. Mystery Readers: Nodig verrassingslezers uit om voor te lezen.
64. Samenleesboeken: Gebruik boeken die speciaal zijn geschreven om samen te lezen.
65. Lezen in paren: Koppel leerlingen om samen te lezen.

Schrijver in de klas

Wat is nu leuker dan iemand die zelf boeken schrijft, uit te nodigen om daarover te komen praten?

66. Auteursbezoeken organiseren: Nodig schrijvers uit om over hun werk te praten.

Boekentips

Boekentips zijn altijd een aanrader. Als jouw grote voorbeeld idolaat is van een bepaalde schrijver of helemaal weg is van een boek, moedigt dat jou toch ook aan het boek te lezen? Bij kinderen is dat niet anders.

67. Boekentips van leerkrachten: Laat leerkrachten hun favoriete boeken delen.
68. Boeken in series: Moedig het lezen van boekenseries aan.
69. Lezen en reizen: Lees boeken over verschillende landen en culturen.

Alternatief lezen

Lezen is ook maar lezen. Veel vaardigheden van het lezen komen ook bij spreken en luisteren terug. Spring daarom eens outside the box en ga voor deze vormen van alternatief lezen.

70. Audioboeken gebruiken: Laat leerlingen naar boeken luisteren.
71. Lezen in andere talen: Moedig leerlingen aan om boeken in verschillende talen te lezen.
72. Lezen en koken: Lees kookboeken en maak de recepten.
73. Knutselen bij het lezen: Laat leerlingen knutselen terwijl ze naar een verhaal luisteren.
74. Interactieve whiteboardverhalen: Gebruik interactieve whiteboards om verhalen te lezen en te bespreken.
75. Spoken word: Organiseer spoken word evenementen gebaseerd op boeken.
76. Boekenrijen: Maak rijen van boeken die gelezen zijn als een visueel overzicht.
77. Verhaaltjessprookjes: Lees sprookjes en mythen.
78. Gebruik van stripboeken: Integreer stripboeken in het leesprogramma.
79. Boekverfilmingen: Kijk naar films gebaseerd op boeken en bespreek de verschillen.
80. Lezen over historische gebeurtenissen: Lees boeken die gebaseerd zijn op historische gebeurtenissen.
81. Interactieve boeken: Gebruik boeken met interactieve elementen zoals flapjes en puzzels.

Verwerking en boekpromotie

Hoewel lezen zelf de belangrijkste vaardigheid is, kun je er voor kiezen boeken te laten verwerken. Tip: laat het aan de kinderen zelf of ze voor boekverwerking kiezen of liever een nieuw boek gaan lezen.

82. Book trailers maken: Laat leerlingen filmpjes maken om boeken te promoten.
83. Voorlezen door leerlingen: Laat leerlingen aan elkaar voorlezen.
84. Inspirerende leesposters: Hang motiverende posters op over lezen.
85. Gebruik technologie: Maak gebruik van e-books en audioboeken.
86. Schrijf een vervolg: Laat leerlingen een vervolg schrijven op hun favoriete boek.
87. Boekrecensies schrijven: Laat leerlingen recensies schrijven over de boeken die ze lezen.
88. Leeslogboek bijhouden: Laat leerlingen een logboek bijhouden van hun leeservaringen.
89. Boekverslag in de vorm van een toneelstuk: Laat leerlingen een toneelstuk maken gebaseerd op een boek.
90. Boeken schrijven: Laat leerlingen hun eigen verhalen en boeken schrijven.
91. Lezen en tekenen: Laat leerlingen tekenen wat ze lezen.
92. Lezersdagboek: Laat leerlingen hun leeservaringen vastleggen in een dagboek.
93. Verkleedpartijen: Organiseer verkleedpartijen als personages uit boeken.
94. Schoolkrant: Laat leerlingen boekrecensies schrijven voor de schoolkrant.
95. Boeken-raps: Laat leerlingen een rap of lied maken over een boek.
96. Boekenquiz: Maak quizzen over boeken die gelezen zijn.
97. Boekencampagnes: Organiseer campagnes zoals “Boeken voor Bedtijd”.

Samenwerking

In het onderwijs is samenwerking belangrijk. Met welke partners kun jij de samenwerking aangaan om het leesonderwijs te bevorderen?

98. Werk samen met de bibliotheek: Maak gebruik van de lokale bibliotheek voor extra leesmateriaal.
99. Bibliotheekbezoeken: Plan regelmatig uitstapjes naar de bibliotheek.
100. Leesmaatjes met andere scholen: Koppel leerlingen met leesmaatjes van andere scholen.

Omgaan met moeilijke lezers

100 tips om de leesmotivatie te verbeteren, maar wat nu als je moeilijke lezers hebt? Leerkrachten zijn vaak geneigd om veel aandacht te geven aan de kinderen die niet mee kunnen komen, zoals ook het aan het lezen krijgen van kinderen die niet willen lezen. Tip: doe dat niet. Lees zelf, stimuleer het lezen en besteed er veel tijd en aandacht aan. Je zal zien dat ook de meest moeilijke lezer uiteindelijk een boek pakt, al is het omdat er niks anders te doen is. Daarna is het aan het leesvirus om ook dit kind te laten ervaren hoe fijn lezen is.