In een normaal leven kom je niet om klokkijken heen. Het is van belang om klok te kunnen kijken willen we onszelf enigszins kunnen redden. Jonge kinderen vinden het vaak al heel interessant om tijden te kennen. Wanneer ze dan echt kunnen klokkijken, is dat een belangrijke mijlpaal.
Maar voordat het zover is, moet het klokkijken wel aangeleerd worden.
Deels gebeurt dit op school, waar klokrekenen een belangrijke rol speelt. Maar thuis kun je ook heel veel doen. Deze 10 tips helpen jou om je kind te helpen bij het leren klokkijken.
Inhoudsopgave
#1 Het begint met tijdsbesef
Het mag duidelijk zijn dat een kind klokkijken niet van de ene op de andere dag leert. Het is een proces. Toch begint het al heel vroeg en kun je vrij vroeg beginnen met het aanleren van tijdsbesef. Hanteer tijdsbegrippen die voor ons heel normaal en globaal zijn, zoals “middag” en “avond” of “ochtend”. Koppel hier activiteiten aan. Lunchen doen we in de middag, in de avond gaan we naar bad en naar bed en in de ochtend eten we een ontbijtje.
Het besef van tijd wordt gedurende de kleutertijd uitgewerkt. Pas in groep 5 wordt van kinderen verwacht dat ze zowel op een analoge als een digitale klok de tijd kunnen benoemen, tot op de seconde.
Weetje: Peuters hebben nog geen tijdsbesef en kunnen echt niet bepalen wat 10 minuten zijn, hoelang een “kwartiertje” is en wat “een paar uurtjes slapen” behelst. Wees je hiervan bewust als je met kinderen probeert klok te kijken!
#2 Spelen met de klok
Kinderen – en vooral kinderen in de late peuter- en kleuterfase – spelen alledaagse taferelen voortdurend na. Geef hen daarom ook een klok om mee te spelen! Zo kunnen ze situaties nog meer nabootsen, wordt de interesse in het klokkijken aangewakkerd en kunnen ze ervaren dat de klok deel uitmaakt van het leven.
Het is leuk als kinderen zelf de wijzers kunnen verzetten en handig als de cijfers duidelijk zijn.
Tip: Kies voor een klok met gewone cijfers en niet voor Romeinse cijfers! Ook prettig is het om per minuut een streepje te hebben, zodat kinderen de tijd nog meer kunnen “zien”.
#3 Benoem de tijd
Als je het jezelf aanleert om ook met kinderen die nog niet aan klokkijken toe zijn, wel de tijd te benoemen, maak je de overstap naar het leren klokkijken makkelijker. Kinderen hebben de termen immers eerder gehoord.
Ook al zegt het een kind nog niets, het is helemaal niet verkeerd om “over 10 minuten gaan we eten” en “het is twee uurtjes rijden naar oma” te zeggen.
#4 Toch leren? Start met de kleine wijzer
Groep 3 is het jaar waarin de kinderen hele en halve uren leren kennen. Het begint met de uren. Wanneer je dus wil oefenen thuis, is het goed om de kleine wijzer als uitgangspunt te nemen. Leg je kind uit dat deze wijzer naar het uur verwijst wat het op dat moment is.
De rol van de grote wijzer komt later wel!
Tip: Houd de grote wijzer op de twaalf als je hele uren benoemt. Dat is immers conform de waarheid en zal je kind minder verwarren als het met de grote wijzer gaat werken.
#5 En dan pas de grote wijzer
Is je kind er aan toe? Vertel dan dat de grote wijzer de halve uren, kwartieren en minuten in kaart brengt. Maar bouw dit rustig op. Een kind dat net leert dat er naast uren nog halve uren zijn, zal weinig snappen van kwartieren en al helemaal niet begrijpen wat die minuten zijn.
De grote wijzer is best ingewikkeld, wanneer je die naast de kleine wijzer legt. Zeker zodra ze elkaar overlappen, zoals bij tien voor tien of tien over twee.
Tip: Om minuten te kunnen snappen, moet een kind tot 60 kunnen tellen.
#6 Oefening baart kunst
Is je kind eenmaal bezig met klokkijken? Vraag dan met regelmaat hoe laat het is! Je kind is er immers mee bezig en kan het op deze manier goed oefenen. Bovendien kan het zo succeservaringen opdoen.
#7 Digitaal en analoog?
Op een gegeven moment zal een kind tot het besef komen dat er naast de gewone wijzersklok nog een andere klok is: de digitale klok. Heel gek zal het dat niet vinden, want waar zie je die digitale klok tegenwoordig niet? Maar de vertaalslag van analoog naar digitaal is een verhaal apart. Want… de 19 staat niet op de gewone klok, maar wel op de digitale. Hoe zit dat?
Dit is vooral een kwestie van feiten leren. Zeven uur is op een digitale klok zowel 7:00 als (12 uur verder) 19:00 uur. Oefenen, oefenen, oefenen…
Tip: Geef je kind een horloge of klok waarop beide tijden staan. Het vertalen wordt dan een stuk eenvoudiger.
#8 Tijd inschatten
Wanneer het klokkijken onder de knie is, betekent dat nog niet dat een kind de tijd goed kan inschatten. Want hoelang “voelt” een uur langer dan een kwartier? Dat is soms moeilijk te zeggen.
Vraag je kind daarom regelmatig om de tijd in te schatten. Hoelang denkt het bezig te zijn met huiswerk, douchen, omkleden enzovoorts? Zorg dat het zich bewust wordt van de tijd en een reële schatting kan maken.
Weetje: Klokkijken en tijdsbesef zijn twee verschillende zaken. Misschien ben jij zelf ook wel helemaal niet goed in timemanagement, hoe goed je ook klok kan kijken?
#9 Rekenen met tijd
In het onderwijs wordt veel gerekend met tijd. Sommen als “Piet vertrekt over 10 minuten. Het is nu 8.30 uur. Hoe laat vertrekt Piet?” en “De trein vertrekt om 17:03 uur en komt om 18:31 aan. Hoe lang is deze onderweg?” zijn aan de orde van de dag vanaf groep 5 tot en met 8 en worden op Cito-toetsen getoetst.
Er zijn kale sommen en verhaaltjessommen.
Dit kun je oefenen door veel tijdvragen aan je kind te stellen en de koppeling met analoog en digitaal te blijven maken.
#10 Tijd is bijzonder
Sta er ook eens bij stil dat tijd eigenlijk heel bijzonder is. Want ook al is het een natuurkundig verschijnsel dat het dag en nacht wordt, de berekening van uren naar minuten heeft iemand ooit moeten maken. Daarnaast zijn er in verschillende culturen ook verschillende opvattingen over tijd.
Houd het dus interessant door af en toe vragen te stellen of feitjes te delen!
5 Leuke tijdvragen!
Wil je de interesse van je kind wekken over tijd? Stel hem of haar dan de volgende vragen over tijd:
- Is de zon eigenlijk ook een klok?
- Waarom is er in februari een schrikkeldag?
- Hoe hielden mensen de tijd bij voordat er klokken waren?
- Hoe ontstaan zomer en winter?
- Is het overal ter wereld even laat?