Wat leer je in groep 8?

Wat leer je in groep 8, het laatste jaar van de basisschool? Als je kind in groep 8 zit, wil je vast weten wat er allemaal op hem of haar afkomt. In dit artikel zetten we de belangrijkste vakken voor je uiteen. We hopen je daarmee te helpen het overzicht te bewaren en je kind goed te kunnen helpen bij de verschillende schoolvakken.

Het artikel begint met de kernvakken. Daarna volgen de zaakvakken en extra vakken. We geven door het hele artikel heen ook enkele tips die je kunt gebruiken om je kind goed door groep 8 te loodsen.

Mocht je vragen hebben, neem dan zeker contact met ons op.

Doorgaande leerlijn

De hele school kent een doorgaande leerlijn. Die begint in groep 1 en eindigt in groep 8. Toch geldt voor groep 8 dat er weinig nieuws meer wordt aangeboden. De aangeleerde vakken en vaardigheden worden enkel nog verstevigd.

Belangrijke toetsen en schooladvies

Wat wel belangrijk is in groep 8 is het schooladvies. Dit is het advies dat je krijgt van de leerkracht voor het voortgezet onderwijs. De leerkracht baseert dit schooladvies op een aantal zaken, namelijk:

• De Doorstroomtoets
• De Leerling in Beeld– en Cito-toetsen van voorgaande jaren
• De Leerling in Beeld- en Cito-toets B8 (november)
• Je werkhouding en huiswerkattitude

Het schooladvies varieert van vmbo-basis tot vwo met gymnasium. In een enkel geval kan praktijkonderwijs geadviseerd worden, maar doorgaans gebeurt dat al eerder.

Rekenen en wiskunde op referentieniveaus 1S en 1F

Nu het einde van de basisschool nadert is het van belang om te kijken of de kinderen in groep 8 het juiste niveau hebben om uit te stromen naar het voortgezet onderwijs. In de Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen is namelijk vastgelegd welk aanbod de basisschool moet doen in rekenen en taal en waar dit voor de leerlingen toe leidt. Er wordt ook wel gesproken van een opbrengstverplichting voor de leerling

Tip: Dit betekent dat een leerling moet voldoen aan het betreffende niveau om überhaupt de basisschool te mogen verlaten. Veel ouders weten dit niet, maar doorgaans geldt dat wanneer je niks van school hoort, je hier ook geen zorgen over hoeft te maken.

Referentieniveau 1S of 1F?

Volgens de genoemde wet moeten alle leerlingen het niveau 1S (streefniveau) beheersen aan het einde van groep 8. Wanneer dat niet lukt, geldt dat het 1F (fundamenteel niveau) behaald moet worden.

Leerlingen die altijd mee hebben kunnen komen in de les en weinig tot geen extra ondersteuning hebben gehad, halen dit niveau. Ook leerlingen die wel ondersteuning hebben gehad en in groep 8 de Doorstroomtoets mogen maken, hebben dit niveau doorgaans gehaald.

Taal in groep 8

Het vak taal bestaat in groep 8 uit een aantal verschillende onderdelen. We lichten ze hieronder verder toe.

Technisch lezen

Dit wordt als vak nauwelijks nog aangeboden. Leerlingen dienen in groep 7 Avi-Plus te hebben behaald en er wordt dus verwacht dat alle leerlingen in groep 8 kunnen meekomen met het lezen.

Tip: Wanneer lezen een probleem is, werkt het het beste op leeskilometers te maken. Dat betekent lekker veel boeken lezen. Kies dan ook vooral boeken die je kind leuk vindt en die hem of haar motiveren.

Begrijpend lezen

Het belangrijkste vak in groep 8 is begrijpend lezen. Dit vak bereidt namelijk voor op studerend lezen en is van belang op de middelbare school, maar ook om te kunnen functioneren in de maatschappij.

Iedere leerkracht in groep 8 besteedt meerdere uren per week aan begrijpend lezen. Dit hoeven overigens niet altijd de lessen van begrijpend lezen uit de taalmethode te zijn. Het kan ook gaan om lessen uit wereldoriëntatie. Er wordt dan altijd een brug geslagen tussen het leren van aardrijkskunde, geschiedenis en natuur en techniek en begrijpend lezen.

Tekstsoorten in groep 8

Teksten die leerlingen in groep 8 voor hun kiezen krijgen zijn meestal niet complexer of moeilijker dan de teksten die ze in groep 7 te lezen kregen. Wat wel verandert is de wijze waarop leerlingen in groep 8 met die teksten omgaan. Ze duiken dieper in de structuur van de tekst, moeten meer weten over de inhoud en krijgen hun leesstrategieën aangescherpt aangeboden.

Ook wordt hier een link gelegd met metacognitie (het leren leren).

Metacognitie

Leren leren is de makkelijke naam voor metacognitie. Het komt erop neer dat leerlingen aangeleerd krijgen hoe ze het beste kunnen studeren. Daarbij komen alle vaardigheden kijken die bij studeren ook een rol spelen. Denk aan het plannen en toetsen, maar ook het reflecteren en evalueren. Tijdens hun werk vragen zij zich af of ze op de goede weg zijn, of ze goed gepland hebben en of hun doelen haalbaar zijn.

Metacognitie richt zich dan ook op het proces en minder op het product.

Bijvoorbeeld: De leerlingen moeten een tekst lezen en een muurkrant maken over die tekst. Bij begrijpend lezen staat de vertaling van de tekst naar de muurkrant centraal, maar bij metacognitie wordt gekeken naar de werkwijze. Hoe vertaalt de leerling de tekst naar een muurkrant? En wat leert het van dit proces?

Doelen voor begrijpend lezen in groep 8

Om je kind goed te kunnen helpen bij het begrijpend lezen, zetten we hieronder de doelen uiteen die kinderen in groep 8 krijgen moeten behalen op het gebied van begrijpend lezen:

• De relatie kunnen leggen tussen algemene kennis en tekst
• De relatie tussen tekstdelen kunnen leggen, zoals inleiding, kern en slot
• De hoofdgedachte van de tekst achterhalen (vaak ook het doel van de schrijver)
• De structuur herkennen waarbinnen de tekst geschreven is
• Signaalwoorden kunnen gebruiken om de relaties tussen zinnen en alinea’s beter te begrijpen
• Conclusies trekken
• Samenvatten

Wat betreft metacognitie worden de volgende doelen gesteld:

• De leerling kan representeren
• De leerling kan plannen
• De leerling kan zich op de tekst en taak oriënteren, door voorkennis te activeren en te voorspellen
• De leerling monitort de gelezen tekst en gaat na of alles begrepen is en zo niet, wat een handige vervolgstap is om de tekst wel te begrijpen
• De leerling evalueert en reflecteert op eigen handelen en product

Wil jij extra hulp voor begrijpend lezen? Bureau Bijles heeft een uitgebreid oefenpakket samengesteld voor begrijpend lezen in groep 8. Het bevat 25 unieke teksten en ruim 250 opgaven en komt tegemoet aan alle doelen die kinderen in groep 8 moeten behalen.

Schrijven

Begrijpend lezen gaat ook hand-in-hand met schrijven. Teksten schrijven heeft namelijk dezelfde functies als het lezen van teksten. Denk aan: informeren, overtuigen, vermaken, instrueren en een mening geven.

Leerlingen leren ordelijk te schrijven, chronologisch te vertellen en houden rekening met zinsbouw, correcte spelling en – indien handmatig – een leesbaar handschrift. Digitaal wordt gekeken naar de bladspiegel en de afwisseling tussen beeldende elementen en tekst (de tekst moet prettig leesbaar zijn).

Er wordt gewerkt om plezier te beleven in zowel het lezen als schrijven van verhalen, gedichten en informatieve werken. Hierbij wordt optimaal geprofiteerd van de aanwezige woordenschat en de geleerde taalstrategieën.

Spelling en werkwoordspelling

In groep 8 zijn alle categorieën aangeleerd. De categorieën uit groep 7 worden herhaald en ingeoefend. Afhankelijk van de spellingmethode kan het zijn dat twee spellingregels toch pas in groep 8 worden geïntroduceerd. Het betreft:

• Samenstellingen met ‘en’ en ‘e’, zoals spinnenweb en reuzeleuk
• Samenstellingen met ‘s’, zoals dorpsstraat

Werkwoordspelling gaat een grotere rol krijgen en dit moet vrijwel foutloos en vrij rap kunnen worden toegepast.

Tip: Hoe zat het ook alweer met werkwoordspelling? We hebben de regels hieronder voor je op een rijtje gezet.

Tegenwoordige tijd

Ik = stam, Jij (achter het werkwoord) = stam, Een ander/ jij (voor het werkwoord) = stam + t. Bijvoorbeeld: Zij wordt ziek. Het hele werkwoord is ‘worden’, de stam (-en eraf) is ‘word’, dus er komt een ‘t’ bij.

Verleden tijd

Zwakke werkwoorden (werkwoorden die niet van klank veranderen)

Ik/ Een ander = stam + te of stam + de, Wij/ anderen (meervoud) = stam + ten of stam + den

+ te(n) = als de laatste letter van de stam in ’t ex-kofschip zit

+ de(n) = als de laatste letter van de stam niet in ’t ex-kofschip zit

Bijvoorbeeld: Hij antwoordde niet. Het hele werkwoord is ‘antwoorden’, de stam is ‘antwoord’, het is een ander, ‘antwoord’ eindigt op ‘d’, (niet ’t ex-kofschip) dus + de.

Bijvoorbeeld: Hij mixte gisteren. Het hele werkwoord is ‘mixen’, de stam is ‘mix’, het is ik, ‘mix’ eindigt op ‘x’ (wel ’t ex-kofschip), dus +te.

Sterke werkwoorden (werkwoorden die wel van klank veranderen)

Je schrijft het woord zoals je het hoort.

Bijvoorbeeld: Hij zwom naar de overkant. Werkwoord is ‘zwemmen’, verleden tijd is ‘zwom’. Je schrijft het woord zoals je het hoort.

Voltooide tijd

Eindigend op ‘t’ of ‘d’ (als ze dat in verleden tijd, volgens ’t ex-kofschip, ook doen). Bijvoorbeeld: Ik heb gisteren gemixt.

Bijvoorbeeld: Hij heeft geantwoord.

Taalkundig en redekundig ontleden

In groep 8 gaan leerlingen tevens verder met taalkundig en redekundig ontleden. Het wordt ook niet aangevuld, maar wel verder verdiept. Hieronder zetten we taalkundig en redekundig ontleden even in een handig overzichtje voor je.

Taalkundige woordsoorten

• Lidwoorden: de, het en een;
• Zelfstandig naamwoord: huis, hok, hond;
• Bijvoeglijk naamwoord: het ‘bruine’ huis, de ‘zwarte’ jurk;
• Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord: de ‘fluwelen’ stoel, het ‘houten’ kistje;
• Voorzetsels: aan, achter, bij, op, enz.;
• Telwoorden: twee, drie, negentien, enz.;
• Voegwoorden (dit zijn woorden die zinnen aan elkaar voegen): het is koud ‘en’ het regent; we dragen een jas ‘omdat’ het fris is.
• Voornaamwoorden (woord dat naar iets of iemand verwijst): het papier ‘dat’ daar ligt; de computer ‘die’ stuk is.
• Werkwoorden: lopen, zwemmen, zagen, zeuren.

Redekundige begrippen:

• Onderwerp = wie of wat + persoonsvorm;
• Persoonsvorm = één werkwoord dat direct voor of achter het onderwerp staat;
• Werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden die in een zin zitten;
• Lijdend voorwerp = wie of wat + onderwerp + gezegde?
• Naamwoordelijk gezegde = koppelwerkwoord en naamwoordelijk deel.
• Meewerkend voorwerp = wie werkt er mee? (aan/voor wie + persoonsvorm + onderwerp (en eventuele andere werkwoorden)

Woordenschat

De woordenschat van leerlingen in groep 8 wordt nog eenmaal uitgebreid met nieuwe woorden. Deze woorden komen van de WAK-lijst (Woordenlijst Amsterdamse Kinderen) en worden aangeboden tussen de lessen door. Het is dus niet zo dat er een vast moment alleen maar aan woordenschat wordt gewerkt en dat de woorden daarbij worden aangeboden. Dit gebeurt gedurende andere lessen net zo goed, zoals wereldoriëntatie.

Mondeling onderwijs

Bij mondeling onderwijs staan leerdoelen centraal waarbij kinderen leren spreken en luisteren. Voor een groot deel kan dit worden meegenomen in de taalmethode en zullen de lessen “spreken en luisteren” heten.

Bij mondeling taalonderwijs komt het neer op de volgende vaardigheden:

• Informatie mondeling kunnen toelichten en verspreiden
• Informatie kunnen ontvangen en doorgeven
• Uitleg kunnen geven
• Een instructie kunnen geven
• Een discussie kunnen voeren op basis van argumenten
• Meningen onder woorden kunnen brengen

Mondeling onderwijs heeft ook te maken met de vaardigheden die spelen bij het leren presenteren, zoals wanneer een werkstuk gepresenteerd wordt of een leerling een spreekbeurt houdt.

Tip: Wanneer je kind een spreekbeurt moet houden, kun je die voorbereiden aan de hand van zowel mondeling onderwijs als de eerder besproken metacognitie. Daarbij geldt dat de spreekbeurt weliswaar een product is dat moet kloppen, maar dat het proces net zoveel op moet leveren.

Rekenen en wiskunde in groep 8

In groep 8 wordt vooral veel stof uit voorgaande jaren herhaald. De lesstof lijkt dan ook op die van groep 7, maar er is wel sprake van extra verdieping. Opgaven worden moeilijker en de bewerkingen complexer. We hebben alle domeinen in een overzicht gevat.

Optellen en aftrekken

Optellen en aftrekken gaat tot en met 1.000.000. Leerlingen mogen sommen kolomsgewijs en cijferend uitrekenen. Ook mag een rekenmachine worden gebruikt om tot de goede antwoorden te komen.

Vermenigvuldigen en delen

Omdat vermenigvuldigen en delen sneller moeten worden toegepast mag gebruik worden gemaakt van kolomsgewijs rekenen, maar vaak ook van cijferend rekenen.

Tip: Het verschil tussen kolomsgewijs rekenen en cijferend rekenen lijkt misschien klein, maar is best groot. Bij kolomsgewijs rekenen is er meer sprake van begrip dan bij cijferend rekenen, maar toch wordt cijferend rekenen vaak aangeboden aan kinderen die het moeilijk vinden. De tijdswinst van ‘het trucje’ wint het dan van het begrip.

Verhoudingen

Verhoudingstabellen zijn in groep 8 van cruciaal belang. In groep 8 wordt hierin de parallel getrokken met breuken, procenten en verhoudingen. Leerlingen moeten echt in staat zijn om klakkeloos te kunnen schakelen en verhoudingen te gebruiken om tot antwoorden te komen.

Tip: Heeft je kind moeite met verhoudingen? Oefen dan de lesstof van groep 7 nog een keer. Daarin wordt de basis sterker aangeleerd dan in groep 8.

Breuken, kommagetallen en procenten

Het is belangrijk om te begrijpen hoe breuken, kommagetallen en procenten zich tot elkaar verhouden. In groep 8 wordt er dan ook van alles mee gedaan: optellen en aftrekken, maar ook vermenigvuldigen en delen.

Meetkunde

Leerlingen krijgen het metrieke stelsel weer aangereikt om tot bewerkingen te komen in alle domeinen van de meetkunde, namelijk:

• Lengte- en afstandsmaten (van cm tot en met km)
• Oppervlaktematen (van cm2 tot en met km2)
• Inhoudsmaten 1 (van cm3 tot en met km3)
• Inhoudsmaten 2 (van ml tot kl)
• Gewichten (van mg tot kg)

Hoewel het principe vaak gelijk is, stapje omhoog is x10 en stapje omlaag is :10, wordt dit door veel kinderen erg complex gevonden.

Tip: Gebruik visuals om het metrieke stelsel eigen te maken. Daarmee laat je ook zien dat bijvoorbeeld inhoudsmaten 2 zich bevindt in een klein stukje van inhoudsmaten 1.

Thuis oefenen met taal en rekenen voor groep 8

Vind je het lastig om te bepalen of je kind goed mee kan komen? Of wil je voorkomen dat je kind een achterstand oploopt in groep 8 en straks toch niet goed scoort op de Doorstroomtoets? Bureau Bijles heeft een uitgebreid oefenpakket samengesteld voor kinderen in groep 8. Het oefenpakket bereidt voor op alle onderdelen in groep 8, inclusief de Leerling in Beeld-, Cito-toets van B8 en de Doorstroomtoets.

Wereldoriëntatie

In groep 8 wordt wereldoriëntatie gezien als een verlengde van begrijpend lezen, ter voorbereiding op studerend lezen. Wederom geldt dat vooral processen centraal staan. Er wordt in veel lesmethodes dan ook ruimte geboden voor tal van onderwerpen. Leerlingen mogen zelf vragen stellen en op zoek gaan naar antwoorden, welke ze dan presenteren in muurkranten, presentaties, werkstukken of andere producten.

Er zijn natuurlijk wel enkele tijdvakken in geschiedenis, onderwerpen in aardrijkskunde en verschijnselen in natuur en techniek die sowieso aangeboden worden. Hieronder zetten we ze voor je op een rijtje.

Geschiedenis

De laatste vier tijdvakken die op de basisschool aan bod komen zijn pruiken en revoluties, burgers en stoommachines, wereldoorlogen en televisie en computer. De leerlingen zijn na groep 8 helemaal ‘bij’ wat geschiedenis betreft.

Aardrijkskunde

Los van eigen projecten – of indien de school voor een andere werkwijze kiest – komen in groep 8 bij aardrijkskunde de volgende onderwerpen aan bod:

• De mental map van Europa en de wereld
• Wereldbevolking
• Wereldgodsdiensten
• Internationalisering en multinationals

In plaats van Europa, dat in groep 7 centraal stond, wordt nu de hele wereld bij de lessen betrokken. Er worden dan ook uitstapjes gemaakt naar andere continenten.

Natuur en techniek

De laatste kerndoelen van natuur en techniek worden ook in groep 8 aangeboden, mits dat niet in groep 7 gebeurd is. Onderwerpen die in groep 8 terug zouden kunnen komen zijn: constructies, het menselijk skelet, voortplanting en geleiding.

Engels

Op de basisschool oriënteren kinderen zich op Engels. Dat gebeurt in groep 8 schriftelijk en mondeling. Kinderen moeten gesprekjes kunnen voeren over alledaagse zaken, zoals zichzelf kunnen voorstellen, hun familieleden kunnen voorstellen en omschrijvingen geven.

Kunst en cultuur

In groep 8 is ruimte voor kunst en cultuur. Vaak wordt aan de hand van projecten gewerkt en worden kunstenaars en kunstvormen in een theoretisch kader geplaatst (waarmee ook weer ruimte is voor begrijpend lezen en woordenschat). Leerlingen ontwerpen in groep 8 eerder dan dat ze knutselen. Er wordt wederom meer ingezet op metacognitie dan op het resultaat.

Wat kunst en cultuur betreft wordt er gewerkt met beeldende vorming (tekenen, schilderen en knutselen) en expressie (dansen, muziek en drama). Scholen zijn er vrij in een methode te hanteren om kunst en cultuur aan te bieden.

In veel groepen 8 komen gastdocenten langs met ieder een eigen discipline. Dit ligt echter aan de school.

Bewegingsonderwijs

In groep 8 krijgen leerlingen twee uur per week gym. Sport en spel worden aangeboden, regels aangeleerd en vooral wordt ingezet op het sportief kunnen spelen van een wedstrijd. Bewegen komt ook nog terug, zoals over de bok kunnen springen, ringzwaaien en touwklimmen.

Afhankelijk van de school wordt een vakdocent ingezet.

Samen oefenen voor groep 8

Ondanks dat er weinig nieuwe vakken worden aangeboden in groep 8, is het een heel belangrijk jaar. Veel kinderen in groep 8 vinden de overstap naar het voortgezet onderwijs leuk, maar ook spannend. Je zal merken dat hier ook veel aandacht naar uitgaat in de klas. De leerkracht zal leerlingen meenemen naar middelbare scholen in de buurt om proeflessen te volgen. Ook wordt op veel scholen tijd besteed aan hoe het op de middelbare school werkt, zoals een agenda en rooster.

Wil jij voorkomen dat je kind in groep 8 een achterstand oploopt? Veel ouders gebruiken ons oefenpakket voor groep 8. Ze gebruiken dat het hele jaar door om een vinger aan de pols te houden en te voorkomen dat hun kind uitvalt. Het oefenpakket is zowel digitaal als fysiek te verkrijgen en bereidt voor op alle vakken die in groep 8 belangrijk zijn.