Begrijpend lezen groep 4 oefenen

Begrijpend lezen in groep 4 gaat gepaard aan technisch lezen. Al zien we een verschuiving van aandacht. Waar in groep 3 het technisch lezen nog echt de belangrijkste rol speelde, is dat in groep 4 minder aan het worden. Begripsvorming wordt steeds belangrijker.

Leerlingen in groep 4 gaan steeds beter zelf lezen. Ze kunnen langere tijd hun aandacht bij een tekst krijgen en moeilijkere woorden en zinnen lezen. Dat betekent dat er dus ook meer van ze gevraagd kan worden op het gebied van begrijpend lezen.

Begrijpend lezen groep 4

Begrijpend lezen in groep 4 begint vooral met veel stillezen. Daarmee wordt niet alleen de technische vaardigheid van het lezen aangeschroefd, maar ook de begripsvorming komt op deze manier onder de aandacht.

Want het stillezen geeft ook ruimte om over een tekst na te denken en er later vragen over te beantwoorden. Veel leesmethodes, zoals Estafette, bieden volop de mogelijkheid om kinderen naar een boek te laten kijken en vragen te laten beantwoorden.

In groep 4 heeft het begrijpend lezen vooral betrekking op het lezen van verschillende teksten en ook met verschillende doelen. Zo ervaren kinderen dat teksten niet alleen verhalend hoeven te zijn en de schrijver niet alleen maar een lezer iets wil leren.

Ook wordt er in groep 4 nog veel gesproken over teksten en is er aandacht voor begrijpend luisteren. Net als in groep 3 zijn kinderen nog erg nieuwsgierig en worden actualiteiten en wereldoriënterende lessen (als de school dit vak al geeft in groep 4) aan de vaardigheden van begrijpend lezen gekoppeld.

Voorwaarden begrijpend lezen in groep 4

• Om het begrijpend lezen in groep 4 goed te kunnen doorlopen, is het van belang dat het technisch lezen op orde is. Is dat niet het geval? Dan is het belangrijk om hier heel veel mee te oefenen.
• Vanwege voorgenoemde reden is het belangrijk om in groep 4 teksten voor begrijpend lezen aan te bieden die technisch worden beheerst. Dus liever dat een kind een tekst van groep 3 leest en de vragen beantwoord, dan van groep 4 als hij die tekst nog niet goed eigen kan maken.
• De leerlijn van groep 3 moet goed gevolgd worden en dient als voorwaarde om door te kunnen naar groep 4.
• Leesbegrip blijft van cruciaal belang.

Wat moeten kinderen in groep 4 kunnen voor begrijpend lezen?

Begrijpend lezen in groep 4 heeft tot doel dat kinderen de inhoud van een tekst kunnen presenteren en samenvatten. Zij moeten kort kunnen vertellen wat ze gelezen hebben.

Kinderen in groep 4 leren ook dat teksten een ander doel kunnen hebben. De ene tekst is bedoeld om je te vermaken, zoals een spannend of juist romantisch verhaal. De andere tekst kan bedoeld zijn om je iets te leren (informeren) of juist te overtuigen. Afhankelijk van lesmethodes komen er begrippen voorbij als ‘weettekst’, ‘verhaaltekst’ en ‘uitlegtekst’ om aan te duiden wat voor tekstsoort er gelezen is.

Door de juiste tekstsoort te herleiden (een goede beheersing van leesbegrip) heeft een kind al een voorsprong.

Strategieën begrijpend lezen groep 4

In groep 4 wordt bij begrijpend lezen begonnen met strategieën. Deze leesstrategieën worden in groep 5 verder uitgebouwd en het is dus belangrijk om deze goed te beheersen. Kinderen die de strategieën niet voldoende beheersen lopen nu eenmaal sneller tegen een achterstand op.

Veel van de strategieën/ voorbereiding uit groep 3 wordt in de eerste helft van groep 4 nog intensief gebruikt. Dit zijn de aanvullende strategieën voor begrijpend lezen in groep 4:

• Voorspellen waar een tekst over gaat. Dit doet een kind nu door voorkennis automatisch te koppelen.
• Vragen stellen over de tekst. Wat heb ik gelezen? Waarom heb ik dat gelezen? Wat wilde de schrijver bereiken met deze tekst? Is dat gelukt?
• Visualiseren. Hoe ziet de tekst eruit? Wat zie ik voor me?
• Verbinden. In welke situaties komt deze tekst ook van pas? Of waar heb ik hier eerder over gelezen of iets soortgelijks over gelezen? Kan ik de tekst verbinden aan situaties uit mijn eigen leven of situaties die ik gehoord heb?
• Samenvatten. Kort en bondig: waar ging de tekst over? Wat waren de belangrijkste punten?
• Afleiden. Wat kan ik van deze tekst afleiden? Waar gaat het over? Welke woorden ken ik niet en welke ken ik wel? Kan ik daardoor nog meer afleiden van de tekst?

Deze zes strategieën zijn de belangrijkste die een kind voor begrijpend lezen zal leren. Methodes zullen ze onder andere noemers terug laten komen, maar de kern blijft hetzelfde. Ieder jaar wordt er een stukje verder gebouwd aan deze strategieën.

Cito-toets begrijpend lezen in groep 4

In groep 4 vindt tweemaal de Cito-toets begrijpend lezen plaats. Voor het eerst in januari, als de M4-toets wordt afgenomen. Daarna nog een keer aan het eind, als de E4-toets plaatsheeft. De voorgenoemde strategieën zullen aan bod komen.

De Cito-toetsen begrijpend lezen in groep 4 bestaan uit korte en lange stukken tekst met meerkeuzevragen. Kinderen moeten de strategieën goed beheersen om de vragen te kunnen beantwoorden.

In groep 4 worden vaak nog eenvoudige teksten gelezen. Dit zijn verhalende teksten, informatieve teksten, teksten met een mening of juist teksten die je willen overtuigen. Soms worden er ook handleidingen en gebruiksaanwijzingen gegeven.

Behalve over de inhoud van de tekst, moeten kinderen ook vragen beantwoorden als:

• Wat voor soort tekst is dit? (Bijvoorbeeld: een verhalende tekst, een informatieve tekst of een gebruiksaanwijzing).
• Wat is het doel van de auteur? (Bijvoorbeeld: de lezer vermaken, de lezer informeren of de lezer uitleggen hoe iets werkt).

Lees in dit artikel meer over de Cito-toets en Leerling in Beeld van groep 4.

Thuis aan de slag met begrijpend lezen

Wil je thuis oefenen met begrijpend lezen voor groep 4? Leg dan vooral de focus op teksten die je kind goed beheerst en stel daar gerichte vragen op. Laat zoveel mogelijk de strategieën van begrijpend lezen – voorspellen, vragen stellen, visualiseren, verbinden, samenvatten en afleiden – de revue passeren.

Zorg voor een rijke tekstomgeving. Boeken zijn altijd goed, maar laat je kind ook krantenartikelen (al dan niet digitaal) lezen en ga erover in gesprek.

Begrijpend lezen groep 4 oefenen

Speciaal voor groep 4 is een uitgebreid oefenboek voor begrijpend lezen gepubliceerd. Het beslaat 40 teksten en 250 opgaven. Het oefenboek “Begrijpend Lezen Oefenen voor groep 4” gaat in op alle vaardigheden die kinderen voor de Cito-toetsen begrijpend lezen en de methodetoetsen moeten kennen. Het oefenboek is zowel digitaal als fysiek te koop.