Waarom gebruiken jullie de staartdeling niet? Een vraag die veel ouders zich stellen als hun kind thuiskomt met deelsommen. De staartdeling en deelsom lijken synoniemen van elkaar, maar zijn dat zeker niet.
In dit artikel maken we het verschil duidelijk en geven we je handvatten om je kind te helpen bij het uitrekenen van deelsommen zoals dat nu gebeurt.
Inhoudsopgave
Oude staartdelingen
De oude staartdeling zag er als volgt uit:
Hierbij werd vervolgens gekeken hoe vaak het getal waardoor gedeeld wordt (18) uit 64 kan. Dat is 3 keer (54), waarna 54 van 64 wordt afgetrokken (eigenlijk 540 van 648) en er 108 over blijft. Nu wordt gekeken hoe vaak 18 in 108 past (precies 6 keer) en dat wordt vervolgens ook van elkaar afgetrokken, tot er niets meer over is. De 3 en de 6 worden achter elkaar genoteerd en leveren het antwoord 36 op.
Nieuwe manier van delen
Tegenwoordig gaat het anders. Staartdelingen worden onder de noemer “cijferend rekenen” geschaard en worden door lesmethodes gezien als een trucje. Er is geen inzicht in de getallen en de kinderen zijn eigenlijk meer bezig met het aftrekken van een som dan met het bekijken van de onderlinge verbanden.
Anders is het bij de nieuwe manier van delen: kolomsgewijs delen.
Kolomsgewijs delen
Kolomsgewijs delen maakt het voor kinderen veel inzichtelijker wat ze aan het doen zijn. Alle bekende rekenmethodes in het onderwijs gaan uit van kolomsgewijs delen. Leerkrachten bouwen hier vanaf groep 6 naar toe, door stappen als herhaald optellen, omgekeerde tafels en het verband tussen getallen duidelijk te maken.
Kolomgsewijs delen wordt ook wel als “de hapjesmethode” aangeduid, omdat je telkens een “hap” neemt uit de som.
Maar voordat de deelsom (die in dit geval ook nog vaak “staartdeling” genoemd wordt) wordt eerst het getal waardoor gedeeld wordt verkend, bijvoorbeeld door het maken van een verhoudingslijstje.
Bij de som 648 : 18 = helpt het om het getal 18 overzichtelijk te hebben.
Er wordt een zogenaamd hulplijstje gemaakt.
Dit lijstje kan natuurlijk nog verder worden uitgebouwd. Zeker als er meer sommen door 18 gedeeld moeten worden is dat erg handig. De meeste lesmethodes zijn daar dan ook wel op ingericht. Kinderen maken eerst een lijstje waarmee ze enkele sommen uit kunnen rekenen.
Voorbeeld kolomsgewijs delen
Kolomsgewijs delen wordt dus ook nog wel eens “staartdeling” genoemd. Dat heeft vooral te maken met de vorm die de deling aanneemt. Net als bij de ouderwetse manier vormt zich ook bij het kolomsgewijs delen een staart.
Hieronder laten we het uitrekenen ervan zien. We gebruiken het hulplijstje weer, maar vullen dat nu aan met getallen die in de buurt van 648 komen.
Het getal 40 x 18 gaat over de 648 heen en dus is 30 x 18 een goede start.
De factoren die tot de deling hebben geleid, 30, 5 en 1, worden bij elkaar opgeteld en leiden tot het goede antwoord.
Voordelen van kolomsgewijs delen
Als belangrijkste motief wordt aangevoerd dat het kolomsgewijs delen inzichtelijker is en kinderen meer een idee hebben van wat ze doen. Dat is met name terug te zien in de berekeningen die kinderen loslaten op 18. Hoe vaak past het ongeveer in 648 (en wat is dus de relatie tussen beide getallen)? Vervolgens worden grote happen genomen, maar een ander voordeel is dat kinderen die minder sterk in rekenen zijn, ook meer tijd kunnen nemen voor de som. De staart van de deling wordt dan wat langer, maar levert alsnog het goede antwoord. Bijvoorbeeld bij de som hieronder:
In plaats van dat er met ene grote hap van 30x werd begonnen, is gekozen voor eerst 20x en daarna 10x, waarmee de som alsnog prima is op te lossen.
Moeilijk
Ondanks dat het een stuk inzichtelijker is, vinden veel kinderen het nog moeilijk om op deze manier te delen. De kans is dan ook groot dat deze kinderen thuis verder moeten oefenen. We hopen met deze uitleg dat je als ouder nu goed kunt inspringen bij het oplossen van deelsommen.
Deelsommen goed onder de knie?
Wil je je kind op speelse wijze helpen om deelsommen goed onder de knie te krijgen? Educazione ontwikkelde speciaal voor het leren delen een oefenboekje. In het oefenboekje worden de hapjesmethode (kolomsgewijs delen), maar ook de staartdeling (cijferen) nog eens duidelijk uitgelegd, moeten de kinderen hulplijstjes maken om vervolgens deelsommen met en zonder rest te berekenen. Ook het principe van “rest” komt uitvoerig aan bod.
De oefeningen wisselen elkaar af. Er zijn “kale deelsommen” bij, maar ook verhaaltjessommen, fout gemaakte delingen en veel te lange delingen, die de kinderen korter moeten zien te maken. Hieronder een impressie van enkele pagina’s.
Kortom: met dit boekje wordt een kind volledig voorbereid en bijgeschoold op het gebied van delen en zal dit in de lessen geen probleem meer mogen zijn.