Vanuit het onderwijsveld klinkt bijna wanhopig de kreet om de centrale eindtoets terug in te voeren. Dat is de eindtoets die werd afgenomen tot aan 2023. Daarna nam de doorstroomtoets de functie van de eindtoets over, maar daar zijn nogal wat haken en ogen aan.
“Het maakt kennelijk heel veel uit of je de doorstroomtoets van IEP of van Leerling in Beeld afneemt, want de verschillen zijn groot,” aldus Hein Mens, directeur van twee basisscholen in het midden van het land. “Dat geeft niet alleen een vertekend beeld, maar zorgt ook voor groeiende kansenongelijkheid.”
Verschillen in resultaten doorstroomtoets
De PO-Raad bracht eerder dit jaar al in beeld dat de toetsaanbieder die de school kiest van grote invloed is op het advies aan de leerlingen. Tevens is te zien dat het aantal definitieve adviezen voor het praktijkonderwijs en het vmbo-basis is gedaald. De PO-Raad vindt dat het toekomstperspectief van kinderen teveel bepaald wordt door slechts één toets: de doorstroomtoets die kinderen in groep 8 maken.
Ook basisscholen zagen eerder dit jaar opmerkelijke en grote verschillen in de resultaten van de doorstroomtoetsen. Zij herkenden zich ook minder in de toetsresultaten.
Een directeur vertelt: “We hebben twaalf van de twintig adviezen naar boven bij moeten stellen, omdat de doorstroomtoets voor deze kinderen hoger uitviel dan het eerder afgegeven schooladvies.”
Analyse
Momenteel bieden zes partijen de doorstroomtoets aan. Naast de DOE-toets van de overheid zijn dat Leerling in Beeld (Cito), de IEP doorstroomtoets, de Route 8 doorstroomtoets, de AMN doorstroomtoets en de Dia-toets. De PO-Raad besloot de resultaten van de doorstroomtoetsen met elkaar te vergelijken en kwam tot een analyse. Daaruit viel op dat leerlingen vaker een meervoudig schooladvies ontvingen dan voorgaande jaren (bijvoorbeeld een vmbo-tl/ havo-advies in plaats van enkel vmbo-tl) en dat er een aanzienlijk aantal adviezen is bijgesteld op basis van de doorstroomtoets. Tevens bleek, zoals gemeld, het aantal verwijzingen naar praktijkonderwijs en vmbo-basis flink gedaald.
Maak toetsing gelijk
Schooldirecteuren en kwaliteitscoördinatoren roepen op om de toetsing weer gelijk te maken. “Breng één centrale eindtoets terug en je bent van een heleboel problemen af,” vindt Mens. “Daarbij mag je erop vertrouwen dat de leerkracht een definitief advies kan geven, niet een toets.”
Of er wordt afgestapt van één gezamenlijke eindtoets valt nog te bezien. Voor 2025 zijn de afnamedata van de doorstroomtoets intussen bekend. Er staan weer zes toetsen op de toegestane lijst.
