De 21e eeuwse vaardigheden gaat om vaardigheden die passen bij het onderwijs zoals dat in onze eeuw gegeven kán worden. Het gaat dus om het optimaal gebruikmaken van al onze instrumenten (denk aan computers, tablets, smartphones, drones) en de vaardigheden die dat mogelijk maken. Die vaardigheden zijn erg belangrijk en staan momenteel op veel congressen centraal.

Leren volgens de 21e eeuw is vernieuwend. Kinderen worden hiermee zelfsandiger gemaakt, maar leren ook kritischer te zijn, creatiever te werken en kijken vooral naar een probleem oplossen dan naar een probleem.

 

Vaardigheden

De vaardigheden die in onze huidige maatschappij vereist zijn, werden vooralsnog weinig op basisscholen aangeboden. Tegenwoordig is dat wel anders, nu 21e eeuwse vaardigheden in het onderwijs aan het opkomen zijn.

Momenteel zijn er nog geen hele duidelijke methodes en lesprogramma’s, maar wel is duidelijk dat de volgende vaardigheden binnen het 21e eeuws leren een prominente plaats innemen:

  • Kritisch denken
  • Probleemoplossend denken
  • ICT
  • Informatievaardigheden
  • Computionalthinking

 

Kritisch denken

Kinderen hebben tot voor kort weinig kritisch leren denken. Met andere woorden: leerkrachten waren geneigd om het werk van leerlingen te beoordelen en terug te geven. De vaardigheid kritisch denken binnen de 21e eeuwse vaardigheden slaat er vooral op dat kinderen kritisch zijn op hun eigen handelen, maar ook op dat van de omgeving. Vragen die zij leren te stellen zijn bijvoorbeeld:

  • Is dat wel waar?
  • Kan dat bewezen worden?
  • Klopt het wat hij zegt?
  • Klopt het wat ik zeg?
  • Klopt het wat ik denk?

Deze vragen zijn het uitgangspunt en dragen bij tot een stukje bewustwording. Door te leren dat kritisch denken normaal is, gaan kinderen die vaardigheid vaker benutten en er ook de voordelen van zien. Ze leren onder meer dat kritiek niet verkeerd is, maar juist kan helpen om iets beter of sterker te maken.

 

Probleemoplossend denken

Het probleem was vaak het uitgangspunt van wat kinderen deden. Er werd vaak tot in detail gekeken naar het probleem. Wat was het probleem? Wat deed het probleem? Hoe is het probleem ontstaan? Wie was er verantwoordelijk voor het probleem?

Nu wordt er met de 21e eeuwse vaardigheden veel meer gekeken naar de oplossing. Want de oplossing zet onze creativiteit én ons kritisch denken (zie andere vaardigheden uit de 21e eeuw) aan het werk.

Kinderen leren hiermee dat er altijd oplossingen zijn en dat die soms langer op zich laten wachten of soms veel simpeler zijn dan werd aangenomen.

 

ICT

Kennis van ICT is niet meer weg te denken uit het onderwijs. Met tablets, computers en smartphones in steeds meer scholen is het zaak om je ICT-kennis op orde te hebben. Leerkrachten hebben hier soms nog een grote slag te slaan dan leerlingen, want zij nemen alle nieuwe technologieën moeiteloos aan.

Het omzetten van die kennis naar handelen is ook een onderdeel van de 21e eeuwse vaardigheden. Want weten hoe iets werkt, wil niet zeggen dat je het anderen kunt vertellen. En dat is erg belangrijk als je samenwerkt.

 

Informatievaardigheden

Kennis van de digitale omgeving is mooi, maar het is ook belangrijk om te weten hoe je op al die platformen informatie raadpleegt. Welke informatie is betrouwbaar? Welke niet? Wanneer lees ik een mening en wat is een feit? Worden deze argumenten voldoende onderbouwd? Waar vind ik meer informatie over dat thema?

Deze vragen houden het kritisch denken warm en zorgen ervoor dat kinderen leren de juiste informatie te vinden. Want we kunnen alles tegenwoordig online vinden, maar niet alles klopt. Kinderen leren ook hoe ze bronnen kunnen raadplegen, welke zoekwoorden de beste resultaten opleveren en dat een artikel op een commerciële site heel anders kan zijn dan wanneer een artikel gepubliceerd is om een website die geen winstdoelen nastreeft.

 

Computional thinking

Hoewel de term “computional thinking” nog niet overal wordt genoemd, maakt het een belangrijk onderdeel uit van de digitale geletterdheid en de vaardigheid programmeren. Kinderen leren steeds meer met computers om te gaan en programmeren kan daarbij helpen. Ze schrijven scriptjes en laten op die manier robots werk uitvoeren. Hier zijn al hele methodes voor ontworpen.

Het computional thinking houdt, kort gezegd in, dat een probleem in delen wordt opgesplitst en los wordt benaderd. De beste oplossing houdt stand en kan ook dienen om grotere problemen op te lossen.

Hoewel dit algemeen kan gelden, wordt het momenteel vooral binnen de vaardigheid programmeren toegepast.

 

Zijn scholen hier klaar voor?

Al die vaardigheden vergen veel van de school. Er zijn scholen die al heel vooruitstrevend zijn (denk aan Steve Jobs-scholen), maar ook scholen die geen flauw benul hebben van wat de 21e eeuwse vaardigehden zijn.

Dus niet alle scholen doen hier aan en hebben de ambitie om hier – op korte termijn – mee aan de slag te gaan. Ook de onwetendheid van leerkrachten speelt hierbij een rol. Er zal een grote bijscholing plaats moeten vinden om alle leerkrachten op het niveau te krijgen om deze lessen goed vorm te geven. Gelukkig zijn er specialisten in teams aanwezig die een opleiding tot 21e eeuws expert kunnen volgen.