De Cito-toets oefenen of de IEP-toets oefenen, doe je daar wel of niet goed aan? Op basisscholen worden twee keer per jaar LVS-toetsen (bijvoorbeeld: Cito Leerling in Beeld of IEP-toets) afgenomen. Die toetsen helpen om de ontwikkeling van kinderen te meten en tot een schooladvies in groep 8 te komen. Wat zijn die toetsen precies?

Lees verder in het algemene artikel over de toetsen op school of klik hieronder voor een specifiek leerjaar:

Wat zijn IEP-toetsen, Cito-toetsen en Leerling in Beeld?

Het kan verwarrend zijn. Daarom eerst een uitleg. De IEP-toets en Cito-toets (Leerling in Beeld) zijn allebei voorbeelden van LVS-toetsen. Deze toetsen komen uit het leerlingvolgsysteem en toetsen twee keer per leerjaar de stand van zaken. Hoewel de meest gebruikte LVS-toetsen de IEP-toets van Bureau Ice en de Leerling in Beeld van Cito zijn, zijn er in totaal vier goedgekeurde aanbieders van LVS-toetsen, namelijk:

  • De IEP-toets van Bureau Ice
  • De Leerling in Beeld-toets van Cito (voorheen Cito LVS-toets van Cito)
  • De Boom-toets van Boom Test Onderwijs
  • De Dia-toets van Diataal

Verreweg de meeste scholen gebruiken de Cito Leerling in Beeld of IEP-toets.

Leerlingvolgsysteem (LVS)-toetsen

Anders dan de methodetoetsen, toetsen de LVS-toetsen twee keer per jaar de ontwikkeling van kinderen. Dit gebeurt tijdens de Midden-meting in januari en tijdens de Eind-meting in mei/ juni.

Het doel is om zicht te krijgen op het al dan niet behalen van de doelen van het leerjaar. Aan de toetsscores wordt een codering meegegeven die aangeeft in hoeverre een kind gegroeid is, gelijk blijft of achteruitgaat. Leerkrachten en intern begeleiders gebruiken die informatie om plannen te maken. Soms op groepsniveau, soms op kindniveau.

Maakt het uit welke toets de school gebruikt?

De school maakt zelf de keuze voor ofwel de Cito Leerling in Beeld, IEP-toets, Dia-toets of Boom-toets. Inhoudelijk maakt dat niet veel uit. Hoewel de toetsen verschillen in opbouw, is de inhoud grotendeels hetzelfde. Bij alle toetsen wordt gekeken naar rekenen, spelling en taal (begrijpend lezen, woordenschat) om de ontwikkeling in kaart te brengen.

Leerlingvolgsysteem overzicht van toetsen

Waarom oefenen veel ouders voor de Cito-toetsen?

Als aan ouders gevraagd wordt waarom zij de IEP-toets, Cito-toetsen en toetsen van Leerling in Beeld thuis willen oefenen en voorbereiden met hun kind, geven zij veelal de volgende antwoorden:

  • Er is veel uitval van leerkrachten
  • De lessen zijn kwalitatief niet op niveau
  • Mijn kind valt uit of heeft een achterstand
  • Ik wil dat mijn kind op niveau scoort
  • Mijn kind heeft differentiatie of een individuele behoefte
  • De kwaliteit van het onderwijs gaat achteruit
  • Er is vaak geen persoonlijke aandacht voor mijn kind
  • Ik wordt niet geïnformeerd over de resultaten

Behalve deze redenen neemt het oefenen van Cito-toetsen, IEP en LiB-toetsen ook veel stress weg. Kinderen raken bekend met de vraagstelling, weten wat ze te wachten staat en kunnen op die manier veel beter de echte toetsen maken.

De IEP, Cito-toetsen en Leerling in Beeld zijn belangrijk, omdat het meetmomenten zijn waarop een verder lesprogramma wordt gebaseerd. In de bovenbouw gaan de scores zelfs tellen voor het schooladvies in groep 8.

Inhoud van de LVS-toetsen

Op de LVS-toetsen worden alle vaardigheden getoetst die kinderen moeten kennen op dat moment. In een schooljaar wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen de Midden-toets en de Eind-toets.

  • De Cito/LiB Midden is in januari
  • De Cito/LiB Eind is in mei/ juni

Dat betekent dat er twee keer  per jaar getoetst wordt. Alleen in groep 8 is dit anders. Dan is er een Begin-toets in november en de Doorstroomtoets in februari.

Het goede antwoord is D

Vakken

Zowel de Leerling in Beeld-toetsen van Cito, de IEP-toets als de Dia-toets en Boom-toets toetsen alle vaardigheden die kinderen verplicht moeten beheersen op het gebied van:

  • Rekenen
  • Taalverzorging
  • Begrijpend lezen

Is er verschil tussen LVS-toetsen en methodetoetsen?

Ja, dat verschil is er zeker. De methodetoetsen gaan over de korte termijn, terwijl de LVS-toetsen over de lange termijn gaan (circa vijf maanden onderwijs).

Ook toetsen methodetoetsen lesstof die even daarvoor uitgebreid behandeld is en toetsen IEP en Cito in de breedte. Ook stof die een paar maanden geleden behandeld is, komt op Leerling in Beeld en Cito terug.

Voorbeeld: Breuken vermenigvuldigen

In groep 7 beginnen kinderen met het vermenigvuldigen van breuken. Dat gebeurt in blok 3 en 4. In blok 5 en 6 (die in november en december worden gegeven) leren de kinderen over meten, inhoudsmaten en gewichten. De stof van de breuken zakt dan geleidelijk weg.

In januari wordt de M7-toets afgenomen. Daarin komen veel vragen over breuken terug. Maar die stof is voor de meeste kinderen alweer even geleden.

LVS-toetsen van groep 3 tot en met 5

De Leerling in Beeld- en Cito-toetsen van groep 3 tot en met 5 hebben vooral als doel de basis te toetsen. Is een kind rijp om door te gaan? Beheerst het de stof of is extra oefenen handig?

LVS-toetsen vanaf groep 6

Vanaf groep 6 gaan de resultaten van de LiB- en Cito-toetsen ook meespelen in het schooladvies van groep 7.

Schooladvies en IEP, Cito/ Leerling in Beeld

Hoe zit dat nu precies met die IEP en Cito-toetsen en het schooladvies? Deze vraag wordt regelmatig gesteld.

Het schooladvies wordt gebaseerd op de LVS-toetsen die kinderen gedurende het jaar maken. Er zijn steeds twee vaste meetmomenten, namelijk Midden (januari) en Eind (juni). Deze toetsen geven vaak een uitslag in een Romeinse cijfer met een vaardigheidsscore. Aan de hand van die score kan de school zien of een kind voldoende gegroeid is.

Het schooladvies wordt voor een groot deel op Cito-toetsen gebaseerd. Een kind dat veel I-scores heeft voor rekenen en begrijpend lezen zal vwo-advies kunnen krijgen. Een kind met III-scores zal naar het vmbo-tl gaan.

Schooladvies op basis van Cito en Leerling in Beeld
Richtlijnen voor scores en uitstroom voortgezet onderwijs: I = vwo, II = Havo, III = vmbo-tl, IV = vmbo-kader en V = vmbo-BBL of lager

Bij het schooladvies wegen echter ook andere factoren mee: in hoeverre maakt een kind huiswerk en wat is de leerhouding van een kind?

Twijfel je over het schooladvies of over de IEP en Cito-toetsen die je kind maakt? Dan is het belangrijk om goed met school te blijven communiceren.

Doorstroomtoets maakt het definitief

De Doorstroomtoets van groep 8 maakt het schooladvies definitief. Dit kan betekenen dat een schooladvies nog wordt aangepast. Altijd naar boven, nooit naar beneden. Scoort een kind bijvoorbeeld hoger op de Doorstroomtoets dan het schooladvies, dan wordt dit advies aangepast. Dit gebeurt in overleg met ouders.

De Doorstroomtoets wordt overigens door verschillende partijen aangeboden, waaronder Bureau Ice (IEP) en Cito (Leerlingi in Beeld).

Ontdek de LVS-toetsen zelf!

Om een idee te geven van hoe  vragen op de IEP- en Cito-toetsen worden gesteld, hebben we in de slides hieronder enkele opgaven opgenomen. Zo krijg je een beeld van wat de toetsen door de school heen doen.

Voordelen van de LVS-toets oefenen met een toetstrainer

In de inleiding stelden we de vraag: waarom oefenen ouders met hun kind voor de LVS-toets? Het antwoord verschilt van persoon tot persoon. De grootste voordelen zetten we op een rijtje:

  • Kinderen oefenen alle vaardigheden die op de Cito-toetsen aan bod komen;
  • Kinderen oefenen ook de lesstof die al een tijdje geleden behandeld is (en nu dus kan zijn weggezakt);
  • Ondanks lesuitval komen kinderen door oefenstof overal aan toe;
  • Kinderen raken bekend met de typische vraagstelling;
  • Het is een goede manier om thuis te ondersteunen bij het leren op school;
  • Onderdelen waar kinderen moeite mee hebben kunnen op tijd worden aangepakt;
  • Kinderen die oefenen scoren doorgaans hoger dan kinderen die niet oefenen;
  • Faalangstige kinderen raken beter voorbereid op belangrijke toetsmomenten;
  • Bij twijfel kan oefenen leiden tot een hoger schooladvies.

Leerkrachten zelf geven ook wisselende redenen aan om de Cito-toetsen te oefenen. Bijvoorbeeld als er sprake is van faalangst, maar ook om de typische vraagstelling te leren kennen en om een duidelijk beeld van een kind te krijgen.

Succesvol oefenen voor de Leerling in Beeld- en Cito-toetsen

Bureau Bijles ontwikkelde uitgebreide oefenboeken voor de LiB- en Cito-toetsen van groep 3 tot en met groep 8. Deze oefenboeken bereiden voor op alle vaardigheden die kinderen moeten kennen tijdens de toetsmomenten. De boeken zijn uitgebreid, zodat er ruim mee geoefend kan worden.

In elk oefenboek tref je de volgende vakken:

  • Rekenen
  • Taalverzorging
  • Spelling

Het vak ‘Taalverzorging’ staat in de boeken bekend als ‘Begrijpend lezen’, ‘Begrijpend luisteren’ (groep 3) en ‘Woordenschat’. Onder spelling wordt geoefend met zowel categoriewoorden als werkwoorden.

Hieronder treft u een impressie van de oefenboeken en leest u reacties van ouders.

Wilt u meer weten over de oefenboeken? Klik dan op de links hieronder om naar de juiste oefenboeken te gaan.

Zoekt u specifiek oefenboeken voor spelling of begrijpend lezen? Die bieden we ook aan:

Leerling in Beeld en Cito-toets oefenen? Boeken voor groep 3 tot en met 8 van Bureau Bijles.